Monday 18 September 2017

Μέ τό τέλος τοῦ Θέρους

νας Πολιτιστικς πολογισμς μ ναλόγες προτάσεις

Πρν π τρες κα πλέον δεκαετίες, συνομιλώντας μ τν σοφ κα ντιμο λόγιο τς Σκοπέλου, τν μακαριστ σήμερα Σωτήριο Ν. Δημητριάδη, γκριτο Νομικό, γύρω π τν καταστροφ τς Σκοπέλου τ 1538 π τν Χ. Βαρβαρόσσα, μο πάντησε,  πς  ατ πο ναφέρεται, δηλαδή,  τι δν μεινε λίθος π λίθου κα πς τ νησ ρημώθηκε, δν εσταθε. Διότι, πς σώθηκαν τ τοπωνύμια, ν δν πόμεινε ψυχ στ νησί;


Κα πράγματι εχε δίκιο σοφς κενος Γέροντας κα κατ πάντα πέροχος νθρωπος. Διότι χουμε τοπωνύμια πανάρχαια, πως Στάφυλος, γνώντας, Δρακοντόσχισμα, Βελανιό, Λουτράκι, κ.. τ ποα κα μς δένουν γερ μ τς στορικς ρίζες ατο το τόπου. Κι δ θ θελα ν σταθ κα ν κάνω κάποιες προτάσεις, πο σως μερικο ν τς κλάβουν ς παρωχημένες, μως «μαθημένα τ βουν π χιόνια»... Ο ατιάσεις κα ο ερωνίες δν τελειώνουν. Γιατ εναι διον τν νθρώπων, πο πιμένουν ν τ ξέρουν λα κα συνάμα ν πορρίπτουν ,τι προτάσσει λλος, συνομιλητής, συνάνθρωπος.  

ν πάσει περιπτώσει, στ Χώρα τς Σκοπέλου, τν ούλιο πο μς πέρασε, πραγματοποιήθηκαν δύο πολιτιστικς κδηλώσεις, πο ναντίρρητα  τίμησαν τ Πνεμα, τν Τέχνη κα γενικότερα τ Σκόπελο: να νησ  μ ξιόλογο Πολιτισμ κα στορία, τ ποα, στόσο, δν χουν κτιμηθε σο πρέπει. Τ γιατ δν μπορ ν τ προσδιορίσω. μως λήθεια εναι, πς ν χουμε θησαυρ νεκτίμητο, ν τούτοις δν τν ναζητομε. Θ προσπαθήσω ν γίνω πι σαφς κα θ σταθ στν μία π τς δύο κδηλώσεις[1].  

σοι βρεθήκαμε στν παρουσίαση το βιβλίου «Σκοπέλου λάλον δωρ» τς κ. Μαρίας Δελήτσικου-Παπαχρήστου στς 29 ουλίου, παρατηρήσαμε μ πόση χάρη τ «νοιξε» μπροστά μας κυρία νθούλα Δανιήλ, γκριτη κριτικός, φτασμένη Δασκάλα κα προπάντων νθρωπος πο ξέρει ν κτιμ τν πνευματικ κόπο το λλου. Μς δωσε, λοιπόν, ν λόγ κυρία ν καταλάβουμε, πς χουμε μπροστά μας ταμιευμένη τ λαλι τν πατέρων μας, τν ποία κι σφαλς δν πρέπει ν περιφρονήσουμε ν᾿ στοχήσουμε. Κι τσι εναι...   

μως θ μο πιτραπε ν π κα κάτι λλο πο σφαλς χει σχέση μ τ γλώσσα μας καί, δή, τ Σκοπελίτικη λαλιά.

λήθεια, ποις θ συνεχίσει ατ τ ργο τς κ. Μαρίας; Μ λίγα λόγια, ποις θ σχοληθε μ τν καταγραφ τν τοπωνυμίων κα νθρωπωνυμίων τς Σκοπέλου; Δόξα τ Θε φιλολόγους ρκετος χουμε κα δ ντόπιους. ς προσπαθήσουν, λοιπόν,  ν κάνουν μιν ρχή, τσι στε ν μ χαθε ατς πλοτος πο χουμε. Γιατ τ κάθε τοπωνύμιο χει κα τν στορία του (π.χ. τ σκηταρι στν γιο Ταξιάρχη στ Βάτο, που σκήτεψε σιος ερόθεος βηρίτης, το Δαμασκηνο τ Ρέμα στν δια περιοχ που πνίγηκε μοναχς Δαμασκηνός,   Στάφυλος, η-Γιάννης στ Καστρί κ.. Ναί, καθ. δ. Σάμψων χει καταγράψει μεγάλο ριθμ τοπωνυμίων, μως πρέπει ν γίνει μι ργασία πο θ χει ς βάση μν  τν Σάμψων,  λλ κα λλες πηγές, πως τν Κώδικα τς Μονς τν Ταξιαρχν στ Γλώσσα, μ τ πλθος τν τοπωνυμίων πο διασώζει.

Κι ρχομαι στ νθρωπωνύμια. λήθεια, ποις γνωρίζει τι παρωνύμια πο κούγονται σήμερα (π.χ. Ξαφτάκης, Μπούμης, Νταλαρόκας, Δαυλός, Μπάιμπος κ.ἄ.), ταν κάποτε πίθετα; Μάλιστα, πάρχουν κα χφοι Κατάλογοι τν κατοίκων το 1829, πως πίσης κι λλες πηγές, πο νετα μπορον ν βοηθήσουν τν ρευνητή.

Τ μεγάλο κα βασικ ρώτημα, λοιπόν,  εναι,  τ ποιο θ᾿ σχοληθον, προβάλλοντας μ μεράκι κα γάπη μιν κόμη πτυχ το Πολιτισμο ατο το νησιο.

π. Κ.Ν. Καλλιανός



[1] Δέν ὑποτιμῶ διόλου τό ρεσιτάλ μουσικῆς μέ ἔργα ὑπέροχα, πού παρουσίασε ἡ χορωδία τῆς Σκοπέλου μέ τή συμμετοχή τοῦ Στάθη Κ. Καραγιώργου, διεθνοῦς τενόρου, ἐκ τοῦ χωρίου Κλήματος ὁρμωμένου. 

No comments: