Wednesday 9 November 2011

«Αντιγόνη» του παππού Σοφοκλή

Ο Ιρλανδός ποιητής, συγγραφέας και καθηγητής Seamus Heaney, που έλαβε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1995, μετέφρασε στη Νέα Αγγλική το εξαίρετο έργο «Αντιγόνη» του παππού μας Σοφοκλή. Η μελέτη του μου θυμίζει πολλά από τα προβλήματα και τις δοκιμασίες της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας.

Από το ωραίο αυτό κείμενο, κι από την ενδιαφέρουσα μετάφρασή του στη σύγχρονη Αγγλική γλώσσα (η οποία εκδόθηκε το 2005 από τις εκδόσεις «faber and faber», με τον τίτλο «The Burial at Thebes - Sophocles’ Antigone»), ξεχώρισα μερικές σημαντικές φράσεις, που είναι οι εξής:

Ἰσμήνη: “I want to throw myself like a lifeline to you in your sea of troubles” (p. 25)

Ἀντιγόνη: “You can’t just pluck your honour off a bush you didn’t plant” (p. 25)

Ἀντιγόνη: “You made a choice, you bear the consequence” (p. 26)

Αἵμων: “The ones who are fullest of themselves that way are the emptiest vessels. There’s no shame in taking good advice. It’s a sign of wisdom. If a river floods the trees on the bank that bend to it survive... Swallow pride and anger. Allow yourself to change... All of us would like to have been born infallible, but since we know we weren’t, it’s better to attend to those who speak in honesty and good faith, and learn from them” (p. 32)

Χορός: “Never before did Death open his stone door to one so radiant” (p. 37)

Κρέων: “I face the saddest door I ever faced” (p. 51)

Κρέων: “All I pray for now is the dawn of my last day” (p. 55)

Χορός: “The future is cloth waiting to be cut” (p. 55)

Χορός: “Wise conduct is the key to happiness” (p. 56)

Χορός: “Always rule by the gods and reverence them” (p. 56)

Βέβαια σε τούτη εδώ τη μετάφραση χάθηκε, δυστυχώς, τελείως, μια καταπληκτική φράση της Αντιγόνης, που μάλλον θα πρέπει να θεωρείται το κέντρο του έργου. Αυτή είναι η φράση: «οὔτοι συνέχθειν, ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυν», η οποία μεταφράζεται στα Νέα Ελληνικά ως «δεν γεννήθηκα για να μισώ αλλά για ν' αγαπώ», και στα Αγγλικά ως «is not my nature to join in hating, but in loving». O Heaney μετέφρασε τη φράση αυτή ως εξής: «and I would know my friend. Where I assist with love, you set at odds»!!!

Σημασία βέβαια έχει ότι ένα κλασικό έργο, με πολλά και σπουδαία μηνύματα, παρουσιάζεται από έναν διακεκριμένο λογοτέχνη, μέσω της Αγγλικής γλώσσας, στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό. Κι αυτό είναι ιδιαίτερα τιμητικό για το γένος των Ελλήνων.

No comments: